Program

Cel główny powinien dostarczać odpowiedzi na pytanie, jaki jest oczekiwany efekt końcowy realizacji programu. Osiągnięcie celu głównego nie jest możliwe poprzez realizację pojedynczego elementu programu profilaktycznego lub promocji zdrowia psychicznego. Cel powinien być odpowiedni do zidentyfikowanego problemu, tzn. dotyczyć modyfikacji lub zmiany sytuacji niepożądanej na pożądaną, utrzymania sytuacji aktualnej ocenianej jako pozytywna albo dalszego jej ulepszania.

Cel szczegółowy (lub inaczej: pośredniczący) dotyczy modyfikacji lub zmiany wybranych aspektów problemu lub zjawisk/stanów, co przyczynia się do osiągnięcia celu głównego. Cele szczegółowe powinny wskazywać sposoby osiągnięcia celu głównego, odpowiadać na pytanie, jakie są zamierzone efekty bezpośrednie.

Cel ogólny programu oraz jego cele szczegółowe powinny spełniać wymogi określane akronimem SMART: Specyficzny, Mierzalny, Adekwatny, Realistyczny i Terminowy, gdyż tylko w takim przypadku istnieje możliwość sprawdzenia, czy zostaną one osiągnięte.

Cechy jednostki i jej środowiska (rodzinnego, szkolnego, rówieśniczego, lokalnego i makrospołecznego), które wiążą się z podwyższonym ryzykiem wystąpienia i nasilenia chorób lub problemów związanych z zachowaniem.

Cechy jednostki i jej środowiska (rodzinnego, szkolnego, rówieśniczego, lokalnego i makrospołecznego), które wzmacniają potencjał zdrowotny i zmniejszają bądź redukują działanie czynników ryzyka. 

Grupa osób, która zgodnie z założeniami programu, powinna odnieść określone korzyści w związku z udziałem w określonych działaniach lub odbiorem określonych treści (komunikatów); grupa, w której w wyniku realizacji programu powinny zajść określone zmiany, w której powinny być widoczne efekty realizacji programu. Tradycyjnym sposobem definiowania grupy docelowej jest wybór osób spełniających określone kryteria społeczno-demograficzne. Mogą to być: wiek, płeć, wykształcenie, miejsce zamieszkania, liczba dzieci, dochód, stan posiadania, czynnik ryzyka wystąpienia zagrożenia.

Grupa osób bezpośrednio uczestniczących w działaniach prowadzonych w ramach programu, np. rodzice w programie rozwoju umiejętności wychowawczych, nauczyciele w programie podnoszenia ich kompetencji zawodowych, uczniowie w szkolnym programie profilaktycznym. 

Grupa osób, które bezpośrednio (osobiście) nie uczestniczą w działaniach prowadzonych w ramach programu, ale które powinny odnieść korzyści w związku z realizacją programu w grupie bezpośrednich odbiorców (np. rodziców, nauczycieli). Grupa, w której można oczekiwać efektów realizacji programu, chociaż same w nim nie uczestniczyły, ale pośrednio były jego adresatami (np. rodzice w przypadku uczestniczenia ich dzieci w programie, czy uczniowie w przypadku udziału nauczycieli w programie). 

Informacje na temat istotnych i wspólnych cech indywidualnych, sytuacji osobistej, społecznej grupy/osób – potencjalnych bezpośrednich odbiorców programu – stanowiące podstawę ich doboru do uczestniczenia w programie. Kryteria kwalifikacyjne to np. wiek, płeć, wykonywany zawód, rodzaj występującego problemu, nadzór kuratora itp. 

Informacje na temat cech indywidualnych, sytuacji osobistej, społecznej stanowiące podstawę decyzji o niezakwalifikowaniu danej osoby do udziału w programie, np. uzależnienie od narkotyków, wiek, brak zgody rodziców w przypadku osób niepełnoletnich.

Różnego rodzaju działania, które można opisać według określonego schematu, tzn można wskazać ich: cel główny i cele szczegółowe; sprecyzowane w czasie działania służące osiągnięciu tych celów adresowane do konkretnej grupy (grup) odbiorców.  

Rezultaty twarde programu to definiowalne, trwałe i policzalne zmiany osiągnięte w wyniku realizacji programu. Są to bezpośrednie korzyści, które zostały odniesione przez uczestników zajęć w kontekście wprowadzenia w życie określonych zmian np. w szkole, w domu czy w grupie rówieśniczej. Opisują policzalne zmiany, które zaszły w efekcie przeprowadzenia programu, np. liczba osób, która utrzymała abstynencję od narkotyków.

Rezultaty twarde czasami mylone są z produktami programu, które dotyczą sposobów realizacji zadania – tzw. „dobra i zadania” powstałe w toku przedsięwzięcia: liczba godzin zajęć, liczba udzielonych porad, konsultacji.

W sytuacji, kiedy celem projektu jest również stworzenie materiałów np. edukacyjnych – liczba wydanych egzemplarzy będzie zakwalifikowana do rezultatów twardych. W przeciwnym wypadku – jeżeli powstanie materiałów nie zostało uwzględnione w celach – powinny one być traktowane jako produkt projektu.

Rezultaty miękkie programu to efekty realizacji zajęć, które pośredniczą w drodze do osiągnięcia rezultatów twardych. Mogą one dotyczyć takich efektów jak poprawa umiejętności komunikowania się z innymi, wzrost poczucia własnej wartości, wzrost poziomu wiedzy na temat negatywnych konsekwencji używania substancji psychoaktywnych, poprawa umiejętności współpracy w zespołowej.