Skuteczne strategie i programy
W okresie prenatalnym poważnym zagrożeniem dla prawidłowego i zdrowego rozwoju płodu a potem dziecka jest niezdrowy tryb życia matki. Picie alkoholu, palenie papierosów i używanie narkotyków przez kobiety w ciąży to znaczące czynniki ryzyka wielu nieprawidłowości rozwojowych dziecka. Każdy z nich osobno i wszystkie naraz istotnie zwiększają ryzyko rozmaitych problemów zdrowotnych dziecka w przyszłości. Ze zrozumiałych względów kobiety w ciąży uzależnione od substancji psychoaktywnych lub nadużywające tych substancji stanowią istotną grupę ryzyka. Stąd działania profilaktyczne w okresie prenatalnym są skoncentrowane przede wszystkim na grupie matek nadużywających substancji psychoaktywnych i polegają na usuwaniu lub redukowaniu tych zagrożeń (czynników ryzyka).
Strategią profilaktyczną, która przynosi korzyści, jest identyfikowanie matek z grupy ryzyka. Ciąża i wczesne macierzyństwo to dobra okazja dla działań, których celem jest motywowanie do podjęcia profesjonalnej terapii uzależnień. Programy terapii uzależnień dla kobiet w ciąży są skutecznym narzędziem redukcji ryzyka rozwojowego dla ich dzieci.
Sposobem na redukcję ryzyka w grupie kobiet problemowo używających substancji psychoaktywnych są wizyty domowe prowadzone przez przeszkoloną pielęgniarkę lub/i pracownika socjalnego. Celem tych wizyt jest edukowanie i wspieranie młodej matki w zakresie zaspokajania podstawowych potrzeb dziecka, w szczególności w zakresie potrzeby bliskiego i bezpiecznego związku z matką. W czasie tych wizyt przedmiotem interwencji lub pomocy jest również szereg innych spraw istotnych z perspektywy zdrowia, wychowania i bezpieczeństwa mającego przyjść na świat lub dopiero co narodzonego dziecka. Są to kwestie zdrowotne, społeczne, ekonomiczne młodej matki i jej dziecka takie jak zdrowy stylu życia, odżywianie, opieka zdrowotna, warunki mieszkaniowe, zatrudnienie, nieuregulowane kwestie prawne itd.
Kluczowe składniki
Interwencja wobec kobiet w ciąży i młodych matek uzależnionych od substancji psychoaktywnych
- profesjonalna terapia uzależnień, w ramach której kobiety uzyskują pomoc w rozwiązywaniu / leczeniu ich problemów zdrowia psychicznego
Wizyty domowe u kobiet w ciąży lub/i u młodych matek z grupy ryzyka
- prowadzone przez odpowiednio przygotowany (przeszkolony) personel (pielęgniarka i pracownik socjalny)
- trwające do czasu osiągnięcia przez dziecko wieku 2 lat, z początku intensywne (raz na dwa tygodnie), z czasem rzadsze (raz na miesiąc albo rzadziej)
- zawierające elementy treningu/ edukacji w zakresie podstawowych umiejętności wychowawczych
- podejmujące pomoc i konsultacje w sprawach np. zdrowia, zatrudnienia, sytuacji mieszkaniowej i prawnej młodej matki.
Antyskładniki
- nieprofesjonalne metody leczenia uzależnienia kobiet w ciąży,
- pojedyncze lub krótkotrwałe wizyty domowe u młodych matek z grupy ryzyka,
- bark przeszkolenia osób realizujących program wizyt domowych.