Koncepcja substancji torujących drogę opiera się na założeniu, że używanie substancji psychoaktywnych przez młodzież ma charakter fazowy. Opisuje ona na kolejne etapy sięgania po substancje psychoaktywne.
Nastolatki zaczynają eksperymenty z najbardziej dostępnymi substancjami psychoaktywnymi, tj. słabymi napojami alkoholowymi (piwo). Większość z nich poprzestaje na tym etapie (faza pierwsza). Jednak część osób sięga po mocniejsze alkohole i papierosy (faza druga). Z tej grupy pochodzą osoby, które zaczynają używać marihuany lub leków o działaniu psychoaktywnym (faza trzecia). W tym przypadku również większość osób poprzestaje na używaniu marihuany, ale spośród nich wyłania się grupa, która sięga po inne narkotyki pobudzające czy będące pochodnymi opium (faza czwarta).
Wskazania dla profilaktyki
Teoria ta wskazuje na dwa ważne zagadnienia:
- działania profilaktyczne powinny być rozpoczynane zanim nastąpi inicjacja używania legalnych substancji psychoaktywnych,
- przeciwdziałanie piciu alkoholi i paleniu papierosów zmniejsza prawdopodobieństwo używania narkotyków.