Teoria ta odnosi się do psychologicznych, społecznych, środowiskowych, sytuacyjnych czynników, których współwystępowanie może sprawić, że dane zdarzenie nabiera charakteru kryzysu rozumianego jako stan zaburzenia równowagi życiowej. Teoria ta korzysta z różnych podejść psychoterapeutycznych (m.in. z teorii psychoanalitycznej, teorii systemów, teorii adaptacyjnej, teorii interpersonalnej). W sposób uproszczony jej główne założenia dotyczące tego, jak można pomóc jednostce w poradzeniu sobie z sytuacją kryzysową są następujące:
- ważne są przeżycia osoby doświadczającej kryzysu – praca z nią powinna rozwijać wgląd w przyczyny i mechanizmy zachowywania się w określony sposób w sytuacji kryzysu (teoria psychoanalityczna),
- na kryzys należy spojrzeć z perspektywy systemów interpersonalnych -wzajemnych relacji i zależności zachodzących pomiędzy osobą przeżywającą kryzys a innymi osobami, zdarzeniami, emocjami, informacjami, ideami) (teoria systemów),
- wyuczone nieadaptacyjne sposoby zachowywania, negatywne myślenie, destrukcyjne mechanizmy obronne podtrzymują kryzys. Poradzeniu sobie z kryzysem może sprzyjać zmiana zachowania na adaptacyjne, negatywnego myślenia na pozytywne oraz mechanizmów obronnych, na takie, które pomagające lepiej funkcjonować (teoria adaptacyjna),
- poczucie własnej wartości pomaga w przezwyciężeniu kryzysu. Kształtuje się ono w oparciu o takie wartości jak: otwartość, zaufanie, dzielenie się z innymi, poczucie bezpieczeństwa, empatia, autentyczność i szczerość (teoria interpersonalna).
Wskazania dla profilaktyki
Teoria ta podkreśla znaczenie w pokonywaniu kryzysu takich indywidualnych zasobów jak:
- rozumienie własnych reakcji i zachowania w sytuacji kryzysowej,
- poczucie własnej wartości, które umożliwia podejmowanie decyzji,
- adaptacyjne zachowania w sytuacji kryzysowej.