TEORIA SALUTOGENEZY (Aaron Antonovsky)

Teoria salutogenezy koncentruje się na czynnikach i zasobach, które podtrzymują i wspierają stan zdrowia. Zgodnie z ta teorią każda jednostka znajduje się na kontinuum pomiędzy idealnym zdrowiem a chorobą – co oznacza, że nie można powiedzieć o kimś, że jest całkowicie zdrowy lub całkowicie chory. Zdrowie nie ogranicza się jednocześnie do trzech podstawowych wymiarów: biologicznego, psychicznego i społecznego, ale obejmuje również zadowolenie, radzenie sobie organizmu ze stresem, samorealizację, dostrzeganie sensu, więzy społeczne, radzenie sobie ze zmianą. Bardzo duży wpływ na stan zdrowia ma to, w jaki sposób jednostka radzi sobie ze stresem.

To, w jaki sposób jednostka korzysta ze swoich zasobów i możliwości w wymagającej dla siebie sytuacji (w stresie) zależy w dużej mierze od jej poczucia koherencji. Ta właściwość osobowościowa opiera się ono na poczuciu zrozumiałości, poczuciu swojej zaradności i poczuciu sensowności, które wpływają na sposób odbierania i reagowania na pojawiające sytuacje życiowe. Podstawą tej orientacji jest przekonanie, że doświadczenia życiowe mają charakter przewidywalny i wytłumaczalny (poczucie zrozumiałości). Osoba cechująca się poczuciem koherencji, mimo że może czuć się różnymi sytuacjami zaskoczona, to będzie próbowała je rozumieć i wyjaśnić. Dostrzega jednocześnie zasoby, które pomogą sprostać wymaganiom stawianym przez sytuacje życiowe (poczucie zaradności). Osoba koherentna potrafi zatem dostrzegać różne możliwości w sobie lub w otoczeniu (np. wsparcie w relacjach), które pomogą w poradzeniu sobie z sytuacją. Ostatnią składową pojęcia jest poczucie sensu. Oznacza to, że wymagania stawianie przez życie są postrzegane jako wyzwania wartym wysiłku i zaangażowania. Ktoś o wysokim poczuciu sensowności rozwija jednocześnie ważne dla siebie aktywności (może to praca, zainteresowania, pasje, hobby), w które inwestuje swój czas i zaangażowanie.

Wskazania dla profilaktyki

Teoria ta zwraca uwagę na to, że: