Teoria ta zakłada, że ludzie zachowują się w sposób racjonalny i rozważają możliwe konsekwencje swojego postępowania w kontekście jego użyteczności dla własnych celów czy potrzeb. Określone zachowanie (w tym też zachowanie problemowe) poprzedza intencja (zamiar) jego podjęcia w przyszłości. Zależy ona od: własnej postawy wobec tego zachowania, ukształtowanej na podstawie wiedzy o jego konsekwencjach oraz subiektywnej normy, które kształtują się na bazie przekonań normatywnych odzwierciedlających spostrzegany poziom aprobaty bądź dezaprobaty dla danego zachowania przez znaczące osoby (rówieśników, rodziców, idoli).
Wskazania dla profilaktyki
Teoria ta zwraca uwagę na znaczenie, jakie ma:
- osłabienie, odczuwanej przez młodych ludzi, presji społecznej wynikającej z zawyżonej oceny rozpowszechnienia danego niekorzystnego zjawiska lub
- spostrzeganie poziomu akceptacji dla zachowania lub zjawiska przez znaczące osoby.
Znajduje to odzwierciedlenie w stwierdzeniu „Skoro prawie wszyscy tak postępują to dlaczego ja mam być inna/inny?”