Teoria ta definiuje zachowania problemowe jako niezgodne z ogólnie przyjętymi wartościami i normami społecznymi. Mogą one wywołać reakcję społecznej kontroli w postaci nagany, społecznego odrzucenia czy ograniczenia wolności. W późniejszym okresie Autor teorii wprowadził pojęcie zachowania ryzykowne, które zostały określone jako te, które w sposób bezpośredni lub pośredni narażają na szwank dobre samopoczucie, zdrowie a nawet życie młodych ludzi. Oba te terminy – zachowania problemowe i zachowania ryzykowne – odnoszą się w większości do tych samych zachowań. W związku z tym, często są używane zamiennie. Teoria zachowań problemowych/ ryzykownych zwraca uwagę na znaczenie tych zachowań w kontekście realizacji przez dzieci i młodzież ważnych dla nich celów i potrzeb rozwojowych, których osiągnięcie lub zaspokojenie w inny, społecznie akceptowany i bezpieczny sposób, jest zablokowane lub wydaje się być niemożliwym. Zachowywanie się w sposób problemowy/ryzykowny może być mechanizmem radzenia sobie z lękiem, frustracją, nieudolnością, porażką, wyrazem solidarności z rówieśnikami, demonstrowaniem przynależności do kultury młodzieżowej czy wzmacnianiem poczucia własnej tożsamości i niezależności.
Wskazania dla profilaktyki
Z perspektywy tej teorii istotne jest by uczyć dzieci i młodzież:
- konstruktywnych sposobów osiągania celów rozwojowych,
- zaspokajania potrzeb okresu dorastania w zdrowy sposób.
Do ważnych umiejętności życiowych, które mogą być pomocne w tym zakresie należą m.in: rozwiązywanie problemów, podejmowanie decyzji, budowanie pozytywnego obrazu siebie, radzenie sobie ze stresem i lękiem, umiejętności interpersonalne, stawianie granic.