PROGRAM WZMACNIANIA RODZINY

Trenerami programu PWR są osoby posiadające Zaświadczenie Ośrodka Szkoleniowego MARATON, które brały udział w procesie adaptacji i wdrażania programu na terenie Polski

O uprawnienia trenera programu PWR mogą ubiegać się osoby posiadające kwalifikacje realizatora programu PWR, które:

– zrealizowały minimum 10 edycji programu PWR i są w stanie udokumentować ich przebieg oraz ewaluację

– wezmą udział w superwizji 

Lista trenerów 

1. Katarzyna Okulicz – Kozaryn

2. Lucyna Grochowalska

3. Grażyna Zimak

4. Janusz Zimak

Dopuszczalne modyfikacje (odnoszące się do rozszerzania grupy realizatorów)

Dopuszczalne modyfikacjie

Program został oceniony jako spełniający standardy poziomu II

DOBRA PRAKTYKA

W programie mogą brać udział rodziny, w których nie występują trudności w komunikacji, relacji rodzic-dziecko-rodzina czy zachowania ryzykowne dzieci. Wówczas to uczestnictwo w programie pozwala na pogłębienie umiejętności wychowawczych rodziców, umiejętności życiowych u dzieci,  a przede wszystkim więzi w rodzinie (profilaktyka uniwersalna).  Z drugiej strony program stanowi  doskonała ofertę na poziomie profilaktyki selektywnej dla tych rodzin, w których zaistniałe zdarzenia, zaburzone relacje i negatywne zachowania nastolatków rzutują na funkcjonowanie całej rodziny, stwarzając duże ryzyko podejmowania przez dzieci zachowań ryzykownych i problemowych zwłaszcza w obszarze sięgania po środki zmieniające świadomość. W programie mogą wziąć udział dzieci w wieku 10-14 lat i ich rodzice.

Głównym celem jest ograniczenie używania środków psychoaktywnych oraz innych zachowań problemowych w okresie dojrzewania
Cele szczegółowe:

Program wzmacnia Rodziny (PWR) jest oparty na strategii edukacyjnej skierowaną do dzieci i ich rodziców, w ramach której każda z grup nabywa umiejętności życiowych i prospołecznych, a dorośli dodatkowo umiejętności wychowawczych, które w konsekwencji mają prowadzić do ograniczenia zachowań problemowych podejmowanych przez dzieci i młodzież. Pewne elementy programu to także przykład wczesnej interwencji, która wskazuje rodzicom sposoby reakcji i zachowania się w sytuacjach, gdy ich dzieci już podjęły zachowania problemowe.
Koncepcje teoretyczne programu:
Teoria Psychologii Indywidualnej A. Adlera, według której działania ukierunkowane są m. in. na:

Adler stawia na zmianę postaw i wzrostu niektórych umiejętności dzięki zastosowaniu takich narzędzi jak: komunikat JA, rozpoznawanie uczuć, stosowanie naturalnych i logicznych konsekwencji. Wszystkie te elementy zawarte są w PWR.
Teoria Społecznego Uczenia się A. Bandury wskazuje na zachowania, które kształtują się i utrwalają poprzez modelowanie czyli obserwację i naśladowanie osób ważnych i atrakcyjnych, przede wszystkim rodziców, rówieśników, postaci kultury masowej. Wiele elementów tej teorii ma zastosowanie w PWR,  m. in. nauka ustalania zasad rodzinnych, stosowanie tabeli punktowej, wyciąganie bezpośrednich konsekwencji, kształtowanie pozytywnej orientacji na przyszłość, umiejętność odpierania presji rówieśniczej i poszukiwanie pozytywnych wzorców rówieśniczych.
Program pozwala na ograniczenie poniższych czynników ryzyka:

Wzmacniania także następujące czynniki chroniące:

Program jest realizowany w dwóch zasadniczych cyklach – sesje podstawowe i przypominające.
Warsztaty w zakresie sesji podstawowych odbywają się w okresie 7 tygodni z częstotliwością spotkań jeden raz w tygodniu po 2 godziny. Cykl zajęć przypominających trwa 4 tygodnie i może odbyć się w okresie 3-12 miesiący od zakończenia części podstawowej.
Program jest prowadzony metodą warsztatową w formie sesji dla rodziców, dla młodzieży i rodzinnych. Sesje dla rodziców i młodzieży odbywają się równolegle w tym samym czasie. Po ich zakończeniu rodziny wspólnie uczestniczą w sesji rodzinnej. Materiał dydaktyczny do zajęć warsztatowych to podręcznik z gotowymi scenariuszami wraz z edukacyjnym materiałem filmowym, który pozwala krok po kroku na kolejnych sesjach z rodzicami i ich dziećmi  poznać mechanizmy, metody i formy rozwiązywania problemów na przykładach typowych sytuacji rodzinnych, towarzyskich, które mają miejsce w codziennym życiu zarówno na poziomie rodziny, szkoły, jak i środowiska rówieśniczego. Nieocenionym i najważniejszym elementem programu jest wspólna praca rodziców i dzieci poprzez gry i zabawy oraz kierowaną dyskusję.  Wszyscy uczestnicy zajęć otrzymują materiały edukacyjne, nad którymi pracują w domu, doskonaląc nabyte umiejętności. W warsztatach może jednocześnie uczestniczyć maksymalnie 12 rodzin. 

Tematyka zajęć:
Sesje dla rodziców:

Sesje dla młodzieży:

Sesje rodzinne:

Szkolenie realizuje Ośrodek Szkoleniowy MARATON przy Fundacji Na Rzecz Zapobiegania Narkomanii „MARATON” na podstawie uprawnienia – Zaświadczenia Nr 26 / K / 12 wydanego przez Urząd m.st. Warszawy na podstawie art. 82 ust. 3 i 3a ustawy z dnia 7 września 1991 roku  o systemie oświaty (Dz. U z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 ze zm.)  oraz na podstawie upoważnienia Prezydenta m. st. Warszawy nr GP-0052/1413/2011 o wpisie do ewidencji szkół i placówek niepublicznych. Szkolenie prowadzą certyfikowani trenerzy Programu Wzmacniania Rodziny.
Realizatorem programu może być osoba posiadająca wykształcenie pełne wyższe humanistyczne, pedagogiczne, psychologiczne. Z uwagi na metodykę prowadzenia zajęć w szkoleniu mogą wziąć udział tylko zespoły trzyosobowe. Szkolenie przebiega w formie warsztatowej i składa się z części teoretycznej trwającej dwa dni, oraz praktycznej – czyli przeprowadzenia jednego cyklu zajęć z rodzinami w ramach sesji podstawowych. 
Szkolenie nadaje uprawnienie edukatora rodzinnego w zakresie Programu Wzmacniania Rodziny, które są potwierdzone stosownym zaświadczeniem. Superwizja nie stanowi obowiązkowego elementu realizacji programu, jednak każdy realizator może skorzystać z konsultacji trenerów programu. Każdy zespół prowadzący program jest objęty obowiązkiem sprawozdawczym. 
Do realizacji warsztatów z rodzinami niezbędne są dwie sale, w których jednocześnie będą prowadzone zajęcia z rodzicami i osobno z dziećmi. W każdej z sal powinien być telewizor i odtwarzacz DVD lub komputer umożliwiający odtworzenie materiału filmowego. Dodatkowe materiały to podstawowe artykuły biurowe i papiernicze.

Program Wzmacniania Rodziny jest adaptacją amerykańskiego Strengthening Families Program. Dziesięcioletnie badania ewaluacyjne przeprowadzone w Stanach Zjednoczonych udowodniły wysoką skuteczność programu: zdecydowanie mniejszą liczbę młodzieży sięgającą po środki zmieniające świadomość, mniej problemów z zachowaniem w szkole oraz znacząco mniej problemów ze zdrowiem psychicznym w życiu dorosłym osób, które w wieku 12 lat uczestniczyły w programie (depresji, fobii, zaburzeń osobowości). Natomiast uczestnictwo w warsztatach rodziców podniosło poziom umiejętności wychowawczych: umiejętne stawianie granic, określanie zasad i konsekwentne ich przestrzeganie, a także budowanie pozytywnych relacji z dzieckiem Tak wysoka skuteczność spowodowała szybką ekspansję programu w Europie, w tym także w Polsce. Pierwsze badania ewaluacyjne (2008-2009) przebiegały w formie grup fokusowych, a następnie realizacji programu w sesjach pilotażowych. Bardzo pozytywny odbiór oferty wśród rodziców i dzieci (120 osób) uczestniczących w warsztatach a także pierwszych realizatorów rozpoczęły starania o rozpowszechnienie oferty na terenie całego kraju oraz uruchomienie ogólnopolskich dwuletnich badań ewaluacyjnych w celu uzyskania rekomendacji dla Programu Wzmacniania Rodziny. 
W badaniach wykorzystano skale i pytania dotyczące: relacji rodzic – dziecko (bliskość, złość i agresja, spójność i wsparcie), praktyk wychowawczych rodziców (monitorowanie dziecka, wprowadzanie zasad) oraz występowania zachowań problemowych u ich dziecka. Ewaluacja programu po roku od  jego realizacji w grupach eksperymentalnych (521 osób) pokazała szereg pozytywnych rezultatów.

Dodatkowo uczestnicy warsztatów mogli dokonać subiektywnej oceny programu:

Program umożliwia także dokonanie bieżącej oceny realizacji procesu i jego wyników wśród uczestników warsztatów dzięki zawartym w podręczniku ankietom ewaluacyjnym. 

Źródło: Piotrkowska G. , Program Wzmacniania Rodziny, (w:) Rekomendowane programy profilaktyki uzależnień, Fundacja Praesterno, Warszawa, 2016

Program, jego skuteczność oraz refleksje realizatorów i uczestników zajęć zostały opisane w poniższych artykułach:

Fundacja Na Rzecz Zapobiegania Narkomanii MARATON
ul. Elektoralna 26, 00-892 Warszawa
tel. 22 620 64 35
www.fundacja-maraton.pl
biuro@fundacja-maraton.pl