Dowody jakości programu

Ewaluacja programu obejmowała sprawdzenie czy program Trzy Koła wywiera pożądany wpływ na:

  • szkolne więzi społeczne,
  • zachowania prospołeczne uczniów,
  • zachowania prozdrowotne, w tym powstrzymywanie się do picia alkoholu.

Ewaluacja przeprowadzono wśród uczniów szkół podstawowych z Tarnowa, Zielonki i Ząbek, których wychowawcy brali udział w kursie przygotowującym do programu Trzy Koła. Badania przeprowadzono w schemacie pretest-posttest z grupą porównawczą, posttest z półrocznym odroczeniem. Ankietą audytoryjną zbadano próbę ponad 1000 uczniów, a w analizie uwzględniono 890 uczniów, biorących udział w obydwu badaniach. Do pomiaru kluczowych trzech zmiennych (więzi społeczne w szkole, zachowania prospołeczne i antyspołeczne, zachowania prozdrowotne i anty-zdrowotne) wykorzystano kilka skal o wysokiej rzetelności oraz kilka pojedynczych pytań ankietowych. Do analizy wyników wykorzystano MANOVA – wielozmiennowaą analizę wariancji z powtarzanymi pomiarami.

Więzi społeczne w szkole

Wyniki badania wskazują, że program Trzy Koła wzmacnia niektóre wymiary społecznego funkcjonowania uczniów i tym samym sprzyja powstawaniu/ wzmacnianiu ewięzi społecznych. I tak, wyniki wskazują na pozytywny efekt programu w zakrsie tworzenia sytuacji wychowawczych umożliwiających uczniom współdziałanie. W grupie eksperymentalnej znacznie wzrosła częstość pracy w kręgu i w małych grupach, przy jednoczesnym braku zmian w tym zakresie w grupie porównawczej. Jednocześnie w grupie eksperymentalnej zwiększył się poziom akceptacji dla pracy zespołowej, podczas gdy w grupie porównawczej się nieco obniżył. 

W zakresie dwóch zmiennych związanych z tematyka więzi społecznych (doświadczanie akceptacji w szkole oraz klimat klasy) wyniki sugerują pozytywne efekty programu, ale zaobserwowane pozytywne zmiany były na granicy istotności statystycznej.

Zachowania prospołeczne i antyspołeczne

Pozytywny wynik programu wystąpił w zakresie częstości zachowań prospołecznych. W obu grupach zaznaczył się wprawdzie spadek takich zachowań w toku roku szkolnego, jednakże spadek ten okazał się znacząco mniejszy w grupie objętej programem niż w grupie porównawczej.

Nie stwierdzono wpływu programu na ograniczenie zachowań antyspołecznych, takich jak  bicie i dokuczanie ze strony kolegów i koleżanek szkolnych.

Zachowania prozdrowotne i anty-zdrowotne

Wyniki badań wskazują na pozytywny efekt w programu w zakresie ograniczenia zachowań anty-zdrowotnych w grupie uczniów objętych programem. Istotnie zmniejszyła się częstość zachowań „niezdrowych” (np. jedzenie chipsów, picie coli, jedzenie dużych ilości słodyczy, spędzanie czasu przed telewizorem, granie w agresywne gry komputerowe). Na poziomie bliskim istotności statystycznej zaznaczyło się również ograniczenie częstości picia alkoholu w grupie eksperymentalnej.

W zakresie pozostałych zmiennych opisujących zachowania anty-zdrowotne (palenie papierosów i podejmowanie innych zachowań ryzykownych) nie stwierdzono istotnych różnic między grupami.  Nie zaobserwowano również wpływu programu na zwiększenie lub zmniejszenie zachowań prozdrowotnych takich jak: picie mleka, soków, mycie zębów, czytanie dla przyjemności.