Koncepcją, na podstawie której powstał program “Luba czuje”, jest teoria społecznego uczenia się Bandury. Dzięki modelowaniu rozwijamy kluczowe umiejętności, które są czynnikami chroniącymi w aspekcie profilaktycznym.
Klasyczne badanie Bandury (1961) pokazało, że obserwowanie zachowania prowadzących i innych dzieci ma wpływ na podejmowanie inicjatywy przez przedszkolaki.
W trakcie warsztatów — spotkań z Lubą — dzieci odkrywają, jakie emocje przeżywa niedźwiadek, ale też obserwują, jak się zachowuje i mają szansę doświadczyć negatywnych lub pozytywnych efektów interwencji wobec niego. Dzięki interakcji podczas zabawy mają szansę pokazać mu, jak można się zachować, co powiedzieć, a przede wszystkim, jak obniżyć napięcie emocjonalne, jakie mu towarzyszy. Perypetie Luby są znane dzieciom. Historie, które przedstawia miś, odpowiadają doświadczeniom dzieci. Zgubiona zabawka, choroba uniemożliwiająca przyjście do przedszkola, czy wielka złość, to sytuacje i przeżycia, z którymi dzieci mogą się utożsamić. Poprzez kreowanie takiej sytuacji, w której dzieci samodzielnie podejmują inicjatywę pomocy niedźwiadkowi, dzieci doświadczają sprawstwa, tak ważnego dla ich etapu rozwoju, co jest zgodne z teorią społecznego uczenia się.
Jednocześnie nauczyciel/nauczycielka pokazuje i modeluje swoim zachowaniem, jak wspierać osoby, które doświadczają silnych emocji.
Bibliografia
Arteaga, Humpage, Reynolds, Temple, (2014). One year of preschool or two: Is it important for adult outcomes?.Economics of Education Review, 40, s 221-237. https://doi.org/10.1016/j.econedurev.2013.07.009
Bandura, A., Ross, D., & Ross, S. A. (1961). Transmission of aggression through imitation of aggressive models. The Journal of Abnormal and Social Psychology, 63(3), 575–582. https://doi.org/10.1037/h0045925
Bernstein K.A., van Huisstede L., Marley S.C., Gao Y., Pierce-Rivera M., Ippolito E., Restrepo M.A., Millinger J., Brantley K., Gantwerker J. ( 2024) Gesture like a kitten and you won’t forget your tale: Drama-based, embodied story time supports preschoolers’ narrative skills. Early Childhood Research Quarterly 66, str. 178-190. DOI: https://doi.org/10.1016/j.ecresq.2023.10.004
Czub M., Piotrowski K. (2014). Diagnoza funkcjonowania społeczno-emocjonalnego dziecka w wieku od 1, 5 do 5, 5 lat. Warszawa: IBE.
Deptuła M., Misiuk, A. (2016). Diagnozowanie kompetencji społecznych dzieciw w wieku przedszkolnym i szkolnym. Warszawa: PWN.
Deptuła, M., Misiuk A. (2016). Diagnozowanie kompetencji społecznych dzieci w wieku przedszkolnym i młodszym szkolnym. PWN: Warszawa.
Europejskie Standardy Jakości w Profilaktyce Uzależnień od Narkotyków z 2011 roku
Harwas-Napierała B., Trempała J. (2000). Psychologia rozwoju człowieka t.II. Warszawa: PWN.
Matejczuk, J. (2014). Rozwój dziecka. Warszawa: IBE.
Ostaszewski K. (2014). Zachowania ryzykowne młodzieży w perspektywie mechanizmów resilience. Warszawa: Instytut Psychiatrii i Neurologii.
Ou S., Reynolds A.J. (2009). Early Childhood Intervention and Educational Attainment: Age 22 Findings From the Chicago Longitudinal Study. Journal of Education for Students Placed at Risk, 175-198. DOI: 10.1207/s15327671espr1102_4
Poćwiardowska B. (2020). Profilaktyczny wymiar funkcji wykonawczych u dzieci w wieku przedszkolnym. Przegląd Pedagogiczny 20(2), s.173–188. DOI: 10.34767/PP.2020.02.12
Raport strategiczny projektu DICE i rekomendacje dotyczące zastosowań teatru i dramy
w edukacji do kompetencji kluczowych (2010). https://www.dramanetwork.eu/file/Kto%20rzuca%20kostka1.pdf
Reynolds A. J., Robertson D. L. (2003) School–Based Early Intervention and Later Child Maltreatment in the Chicago Longitudinal Study. Child Development. DOI: https://doi.org/10.1111/1467-8624.00518
Schaffer R. H. (2005). Psychologia dziecka. Warszawa: PWN.
Szymańska J. (2012). Programy profilaktyczne. Podstawy profesjonalnej psychoprofilaktyki. Warszawa: ORE https://pppstarogard.pl/wp-content/uploads/2018/06/programy-profilaktyczne.pdf
Witerska K. (2021). Drama procesualna w pracy z dziećmi w przedszkolu i klasach I-III. Warszawa: Diffin.
Yeh Y., Li M. (2011). Age, Emotion Regulation Strategies, Temperament, Creative Drama, and Preschoolers’ Creativity. Journal od Creative Beahavior. DOI: https://doi.org/10.1002/j.2162-6057.2008.tb01291.x