Edukacja szkolna wspierająca od początku szkoły podstawowej rozwój psychospołeczny i emocjonalny uczniów jest skutecznym narzędziem profilaktyki zachowań ryzykownych. Do tych umiejętności zalicza się m.in. umiejętności interpersonalne, podejmowanie decyzji, kierowanie swoimi emocjami, radzenie sobie ze stresem. Wysoki poziom tych umiejętności jest swego rodzaju meta-czynnikiem chroniącym, który redukuje działanie wielu czynników ryzyka zachowań problemowych oraz zaburzeń zdrowia psychicznego. Zwiększa on jednocześnie efektywność uczenia się i prawdopodobieństwo odniesienia przez uczniów sukcesów w życiu szkolnym i społecznym. Programy rozwoju tych umiejętności u dzieci w okresie wczesnoszkolnym są ustrukturalizowane (przewidują cykl kilku lub kilkunastu zajęć) i często nie zawierają treści specyficznie odnoszących się do substancji psychoaktywnych.
Kluczowe składniki programów rozwijania umiejętności psychospołecznych
Dobre wyniki są związane z następującą charakterystyką tych programów:
- skutecznie zwiększają poziom kilku kluczowych umiejętności psychospołecznych uczniów,
- są realizowane przez cykl kilku lub kilkunastu zajęć, wsparty przez zajęcia uzupełniające w kolejnych latach edukacji,
- są prowadzone przez przeszklonych nauczycieli lub innych realizatorów,
- są oparte na interaktywnej metodyce kształcenia.
Antyskladniki programów rozwijania umiejętności psychospołecznych uczniów:
- oparte na tradycyjnych metodach edukacji typu wykład lub pogadanka,
- zawierające przekaz informacji o poszczególnych substancjach psychoaktywnych
- wykorzystujące obrazy, statystyki, historie w celu wzbudzania lęku przed konsekwencjami używania tych substancji,
- zorientowane tylko na podnoszenie poczucia własnej wartości u odbiorców programu.