Zagrożenia okresu wczesnoszkolnego można kompensować poprzez programy rozwijania umiejętności wychowawczych rodziców. Pozytywne relacje rodzinne i umiejętne postępowanie wychowawcze rodziców należą do silniejszych czynników chroniących dorastające dzieci przed angażowaniem się w zachowania ryzykowne.
Programy adresowane do rodziców rozwijają m.in. umiejętności wspierania emocjonalnego dzieci, utrzymywania z nimi dobrych relacji, efektywnego monitorowania, rozwiązywania problemów związanych z edukacją szkolną, dyscyplinowania dzieci bez stosowania przemocy, komunikowania oczekiwań dotyczących zasad i wartości oraz zachowań problemowych.
Kluczowe składniki programów rozwijania umiejętności rodziców
Skuteczność programów rozwijania umiejętności rodziców jest związana z odpowiednim doborem celów edukacji rodziców. Dobre wyniki są związane ze wzmacnianiem i wspieraniem następujących aspektów życia rodzinnego:
- więzi rodzinnych i dobrych relacji w rodzinie,
- umiejętności dotyczących aktywnego udziału w życiu dziecka m.in. wspierania i monitorowania przyjaźni z rówieśnikami, pomocy w nauce w szkole,
- metod dyscyplinowania dzieci bez stosowania kar cielesnych i przemocy,
- zachowań i postaw rodziców będących pozytywnym przykładem dla dzieci.
Ważnym aspektem sprzyjającym skuteczności tego typu programów jest odpowiednia metodyka i organizacja zajęć dla rodziców lub/i całych rodzin. Z tej perspektywy kluczowe są:
- przyjazna logistyka i klimat zajęć zachęcająca rodziców udziału w programie, np. południowe lub wieczorowe godziny zajęć, zadania do wykonania w domu, zapewnienie opieki nad dzieckiem, posiłki dla uczestników, drobne nagrody po każdej zakończonej sesji,
- liczba zajęć zapewniająca odpowiednią „dawkę” edukacji – zwykle ok. 10 spotkań,
- zajęcia nie tylko dla rodziców, ale również dla rodziców i dzieci (sesje rodzinne),
- odpowiednie przygotowanie i przeszkolenie realizatorów.
Antyskładniki programów rozwijania umiejętności rodziców:
- podważanie lub lekceważenie władzy rodzicielskiej,
- oparcie programu tylko na tradycyjnych formach edukacji (wykładach lub pogadankach),
- informowanie rodziców o substancjach psychoaktywnych po to, aby prowadzili rozmowy z własnymi dziećmi (edukowali dzieci) na temat tych substancji,
- koncentrowanie programu wyłącznie na potrzebach dziecka,
- realizowanie programu przez słabo przygotowanych (przeszkolonych) realizatorów.