LABORATORIUM WIEDZY POZYTYWNEJ

Program został oceniony jako spełniający standardy poziomu I

PROGRAM OBIECUJĄCY

Uczniowie w wieku 13–14 lat, ich rodzice i nauczyciele.

Moduł dla gimnazjalistów
Głównym celem programu jest ukształtowanie postaw uczestników aprobujących abstynencję od alkoholu i innych substancji psychoaktywnych w wymiarach emocjonalnym (pozytywny stosunek do abstynencji), poznawczym (dysponowanie wiedzą na temat zagrożeń związanych z używaniem substancji psychoaktywnych) i behawioralnym (nieużywanie substancji psychoaktywnych).

Moduł dla rodziców
Głównym celem jest wzmacnianie takich postaw rodziców wobec kwestii (potencjalnego) używania przez ich dzieci alkoholu i innych substancji psychoaktywnych, które będą wspierać abstynencję. W szczególności dotyczy to: określania i wdrożenia norm związanych z nieaprobowaniem używania alkoholu i innych substancji psychoaktywnych przez nastolatków (abstynencja jako norma). Ponadto program ma się przyczyniać do poprawy klimatu społecznego szkoły.

Moduł dla nauczycieli
Główne cele to: 
poprawa klimatu społecznego szkoły w trzech głównych wymiarach – aksjonormatywnym, interpersonalnym i emocjonalnym, dotycząca relacji nauczyciele–uczniowie oraz pomiędzy uczniami,
wzrost wiedzy o prawidłowościach okresu dorastania – perspektywa psychologiczna,
wzrost wiedzy i umiejętności w zakresie pomagania osobom używającym substancji psychoaktywnych.

Moduł dla gimnazjalistów – 12 sesji (każda po 2 godziny dydaktyczne)
Laboratorium Wiedzy Pozytywnej koncentruje się na budowaniu i wzmacnianiu umiejętności życiowych. Przyjmujemy bowiem, że braki w tym zakresie sprzyjają używaniu substancji psychoaktywnych i podejmowaniu innych zachowań ryzykownych. Program obejmuje naukę: budowania pozytywnej samooceny, definiowania celów, konstruktywnego rozwiązywania konfliktów (intra- i interpersonalnych), w tym sposobów radzenia sobie ze stresem, krytycznego myślenia i podejmowania decyzji oraz asertywności.
Kolejnym obszarem oddziaływania programu jest sfera aksjonormatywna. Istotny jej element to rozpoznanie i zbudowanie hierarchii wartości istotnych z perspektywy odbiorców w kontekście promocji zdrowia. Zadaniem realizatorów jest wspieranie młodzieży w poznawaniu samych siebie i swoich zachowań.  Program nakierowany jest na modyfikację wiedzy, przekonań i motywów działania w odniesieniu do wartości i celów, którymi kieruje się młodzież, czego zakładanym efektem będzie ograniczenie lub zaniechanie podejmowania zachowań ryzykownych (np. sięganie po napoje alkoholowe) i podtrzymanie zachowań ocenianych jako pozytywne (np. abstynencja).

Moduł dla rodziców – 2 sesje (każda po 2 godziny dydaktyczne)
Program ma na celu wspieranie rodziców w przyjmowaniu postaw wychowawczych sprzyjających ich zdrowiu i zdrowiu ich dzieci. Założeniem udziału rodziców w programie jest uświadomienie im, jakie znaczenie mają przyjmowane przez nich zasady dotyczące spożywania alkoholu przez dzieci, a także rola stosowania tych norm w codziennym życiu. Ponadto celem  programu jest edukowanie rodziców w zakresie podstawowych zasad kształtowania relacji interpersonalnych z dziećmi, zwiększających skuteczność perswazyjną (dotyczącą nie tylko wspomnianych norm). 

Moduł dla nauczycieli – 2 sesje (każda po 2 godziny dydaktyczne)
Część adresowana do nauczycieli koncentruje się na tworzeniu pozytywnego klimatu społecznego placówki poprzez pomoc pedagogom w budowaniu z uczniami wspierających relacji, opartych na podmiotowym stosunku do podopiecznych. Zajęcia, zgodnie z przyjętą strategią edukacji normatywnej, służyć mają także propagowaniu (wzmacnianiu) postaw sprzyjających zdrowiu – abstynencji uczniów jako normy.

Osoba realizująca program powinna posiadać:

• umiejętności systematycznej i celowej pracy wychowawczej, 
• merytoryczną wiedzę na temat pracy z grupą i odpowiednie umiejętności w tym zakresie,
• doświadczenie w pracy z młodzieżą (profilaktyka), a także wskazane jest doświadczenie w pracy z osobami uzależnionymi,
• wiedzę na temat strategii motywacyjnych,
• ogólną znajomość prawa dotyczącego młodzieży,
• wiedzę na temat lokalnego systemu pomocy (dotyczącego zdrowia psychicznego),
• umiejętność dobrej komunikacji, dyspozycyjność, umiejętność organizacji pracy własnej. 

Rekomenduje się, aby zajęcia z gimnazjalistami realizowało dwóch prowadzących. Dla zwiększenia skuteczności oddziaływań profilaktycznych, jeśli istnieje taka możliwość, osoby prowadzące sesje powinny uczestniczyć w superwizji grupowej. 
Każdy realizator powinien mieć certyfikat uprawniający do prowadzenia zajęć Laboratorium. Certyfikacją realizatorów zajmuje się Stowarzyszenie MONAR. Na stronie internetowej Stowarzyszenia MONAR oraz stronie programu publikowane są listy certyfikowanych realizatorów.

Na etapie opracowywania programu prowadzono jakościowe i ilościowe badania z zakresu ewaluacji formatywnej.  Uzyskane wyniki posłużyły do stworzenia ostatecznej wersji programu.
Ewaluacja jest stałym elementem zajęć. Celem badań jest ocena sposobu realizacji zajęć dokonywana przez uczestników. Ewaluacja obejmuje takie aspekty wdrażania programu jak: kompetencje i przygotowanie trenerów prowadzących sesje, stopień realizacji oczekiwań, organizacja zajęć, ewentualne propozycje modyfikacji programu.
Ewaluacja prowadzona jest za pośrednictwem audytoryjnych pomiarów ankietowych ex post we wszystkich grupach odbiorców. Poniżej prezentujemy wyniki uzyskane w 2014 r., badania przeprowadziła instytucja zewnętrzna – Instytut Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego, próba: nauczyciele – 128 osób, rodzice – 68, uczniowie – 111. Respondenci posługiwali się następującymi rodzajami skal:

Nauczyciele.
Średnie ocen: komunikatywność osób prowadzących zajęcia – 4,8; ich profesjonalne przygotowanie – 4,7; przydatność zajęć ze względu na poszerzenie lub utrwalenie wiedzy – 4,3; przydatność zajęć ze względu na poszerzenie lub utrwalenie umiejętności – 4,2; ogólna atrakcyjność zajęć – 4,3. 74% badanych zadeklarowało, że ich oczekiwania związane z udziałem w zajęciach zostały spełnione w co najmniej dużym stopniu.
Rodzice
Średnie ocen: komunikatywność osób prowadzących zajęcia – 4,5; ich profesjonalne przygotowanie – 4,5; przydatność zajęć ze względu na poszerzenie lub utrwalenie wiedzy – 4,3; przydatność zajęć ze względu na poszerzenie lub utrwalenie umiejętności – 4,3; ogólna atrakcyjność zajęć – 4,3. 70% badanych zadeklarowało, że ich oczekiwania związane z udziałem w zajęciach zostały spełnione w co najmniej dużym stopniu.
Uczniowie
66% badanych zadeklarowało, że ich oczekiwania związane z udziałem w zajęciach zostały spełnione w co najmniej dużym stopniu. 83% badanych zadeklarowało ocenę wartości „Laboratorium” na poziomie 4 i większym.

Informacje na temat „Laboratorium” i wybranych wyników ewaluacji można znaleźć w: 

Lista certyfikowanych realizatorów znajduje się na stroie: http://www.monar.org/co-robimy/laboratorium-wiedzy-pozytywnej-lista-realizatorow

Stowarzyszenie MONAR
ul. Nowolipki 9b
00-151 Warszawa
telefon: (22) 635-95-09; faks: (22) 530-62-81
e-mail: biuro@monar.org
www.monar.pl