PROJEKT LUSTRO

55 godzin dydaktycznych szkolenia w tym :

a) Elearning realizowany w oparciu o stronę internetową w wymiarze 5 godzin dydaktycznych

b) 2 treningi umiejętności w wymiarze łącznym 40 godzin dydaktycznych

c) 2 superwizje online w wymiarze łącznym 10 godzin dydaktycznych

Dopuszczalne modyfikacje
 Nie dotyczy

Dopuszczalne modyfikacje (odnoszące się do rozszerzania grupy realizatorów)

Program został oceniony jako spełniający standardy poziomu I

PROGRAM OBIECUJĄCY

Grupą docelową programu są uczniowie klas 1-3 szkoły ponadpodstawowej w wieku 15-17 lat.

Celem Programu jest zmniejszenie skali występowania ryzykownych zachowań oraz problemów zdrowia psychicznego u uczniów (uczestników) jako skutek wspierania prawidłowego rozwoju i wzmacniania czynników chroniących

Cel szczegółowy 1

Wzmocnienie poczucia więzi uczestników ze szkołą dzięki:

Cel szczegółowy 2

Wzmocnienie procesów socjalizacyjnych dzięki dostarczaniu pozytywnych wzorców i rozwinięciu u uczestników umiejętności prospołecznych poprzez:

Cel szczegółowy 3

Zwiększenie u uczniów poziomu pozytywnego myślenia o sobie poprzez:

Cel szczegółowy 4

Wzrost kompetencji nauczycieli realizatorów Programu i świadomości rodziców  w zakresie sposobów wspierania uczniów poprzez:

Cel szczegółowy 5

Zwiększenie częstotliwości sytuacji wychowawczych (realizacja poszczególnych zajęć Programu), w których uczestnicy Programu mogą doświadczać wsparcia i inspiracji ze strony dorosłych.

Cel szczegółowy 6

Zwiększenie wiedzy o zdrowiu człowieka, wpływie zachowań i podejmowanych decyzji na rozwój fizyczny i psychiczny.

Główne założenia i kierunki działań Programu są nastawione na wspieranie  prawidłowego rozwoju uczniów w środowisku szkolnym i rozwijanie umiejętności, które pomagają młodzieży w  nawiązywaniu zdrowych relacji z rówieśnikami i dorosłymi.

Wynika to z faktu, że ryzykowne zachowania uczniów są objawem trudności przeżywanych przez dzieci i młodzież, związanych z doświadczaniem następujących problemów:

Założenia programu oparte są na badaniach przedstawionych przez Krzysztofa  Ostaszewskiego i wsp.,  z których wynika, iż działania w ramach psychologii pozytywnej mają sens wtedy, gdy m. in. buduje się więź młodych ludzi ze szkołą i nauczycielami (Ostaszewski K, Rustecka-Krawczyk A, Wójcik M. Czynniki chroniące i czynniki ryzyka związane z zachowaniami problemowymi warszawskich gimnazjalistów. Instytut Psychiatrii i Neurologii w Warszawie, 2008. http://www.ipin.edu.pl/0211.htm). Szkoła, w której panują silne więzi między uczniami i nauczycielami pomaga zapobiegać wielu problemom okresu dorastania. Ważnymi elementami w programie wynikającymi z  przedstawionych badań, będą także konstruktywne zachowania młodzieży,  budowanie sieci społecznego oparcia, na które składają się relacje z rówieśnikami i mentorami (dorosłymi), postawy wobec nauki i umiejętność konstruktywnego spędzania wolnego  czasu. 

Program oparty jest na modelu podnoszenia kompetencji (R. Weisberg, M. Caplan  i wsp.,1991.) – koncentruje się na rozwijaniu potencjału i mocnych stron młodego człowieka oraz rozwijaniu jego zasobów środowiskowych. Celem działań jest  budowanie odporności umożliwiającej stawianie czoła wyzwaniom codziennego życia oraz stworzenie bardziej przyjaznego środowiska społecznego, jakim jest środowisko  szkolne. Główną strategią jest uczenie najważniejszych umiejętności psychologicznych i społecznych oraz rozwijanie prorozwojowych zasobów środowiska szkolnego.

Metody prowadzenia zajęć w programie oparte są na przekonaniu, że wymiana poglądów z rówieśnikami oraz dyskusja mają pierwszoplanowe znaczenie dla kształtowania się norm i postaw młodych ludzi (przed lub nawet zamiast wiedzy przekazywanej przez prowadzącego.  Pisał o tym między innymi Kohlberg w pracach dotyczących rozwoju moralnego człowieka oraz potwierdzają to doświadczenia psychologii pozytywnej (Kohlberg, Mayer, 1993).

Zajęcia z uczniami poprzedzone godzinnym procesem szkoleniowym przygotowującym realizatorów (wychowawcy klas, pedagodzy, psycholodzy i inni nauczyciele) złożonym z e-learningu, dwóch treningów umiejętności i dwóch superwizji rozłożonych w czasie od 4 do 12 miesięcy w zależności od możliwości i potrzeb uczestników.

Zajęcia z uczniami składają się z 34 scenariuszy realizowanych w klasie szkolnej na przestrzeni trzech lat.

Scenariusze opracowane są na 1 lub 2 godziny dydaktyczne. Optymalna realizacja Programu  przewidziana jest na ok. 10 – 12 w roku szkolnym.

Kolejność scenariuszy została ułożona zgodnie z procesami rozwojowymi i etapami procesów grupowych w związku z czym program należy realizować w opisanej kolejności.

Program obejmuje tematyką szczegółowe obszary związane z jego celami.

Wzmocnienie poczucia więzi uczestników ze szkołą.

Cel ten jest realizowany poprzez wprowadzenie treści w scenariuszach zajęć dotyczących wzmacniania zespołu klasowego i relacji rówieśniczych (tematy zajęć: “Poznajemy się”, “Co nas łączy?” “Tworzymy nasze zasady”, “Współpracujemy ze sobą”, “Jak dobrze się komunikować?, “Co robić, kiedy komuś dzieje się krzywda?”, “Jak pomagamy innym?”, “Jak pomagać w trudnych sytuacjach?”. Cel ten jest także realizowany poprzez obecne w każdym scenariuszu aktywizujące formy pracy warsztatowej w grupach. Młodzi ludzie mają dzięki temu okazję wchodzić ze sobą w interakcje, zmieniać składy osobowe zespołów, w których pracują, otrzymywać informacje zwrotne od rówieśników na swój temat i uczestniczyć w licznych burzach mózgów.

Wzmocnienie procesów socjalizacyjnych dzięki dostarczaniu pozytywnych wzorców i rozwinięciu u uczestników umiejętności prospołecznych.

Na ten cel w szczególności nastawione są scenariusze obejmujące zagadnienia: “Od czego zależą nasze uczucia?”, “Czym jest złość?”, “Jak sobie radzić ze złością?”, “Czym jest konflikt”, “Jak rozwiązujemy konflikty?” “Trudne decyzje”, “W jakich sytuacjach dopada mnie stres?”, “Jak sobie radzić ze stresem?”, “Jak pomagać w trudnych sytuacjach?”.

Rola prowadzącego jako inspiratora dyskusji i procesów uczenia się ma tutaj szczególnie istotne znaczenie. Umiejętności prospołeczne rozwijane są przez uczniów w trakcie realizacji różnorodnych zadań w grupach oraz prowadzeniu otwartej dyskusji opierającej się na logicznej argumentacji oraz szacunku dla zdania innych osób. (a nie na podawczym prezentowaniu wiedzy). Uczniowie w procesie sporów i dyskusji mają okazję praktycznie i w bezpośrednim kontakcie uczyć się umiejętności związanych z postawami tolerancji, uważnego słuchania, rozwiązywania konfliktów czy radzenia sobie w sytuacjach trudnych.

Zwiększenie u uczniów poziomu pozytywnego myślenia o sobie osiągane jest poprzez realizację scenariuszy dotyczących celów, wartości, samoakceptacji, czy poczucia przynależności oraz zdobywania umiejętności i kompetencji społecznych, a także w scenariuszach związanych z postrzeganiem swoich mocnych stron oraz myśleniem krytycznym.

Założeniem twórców programu jest, by większość scenariuszy znajdująca się w programie wspierała rozwijanie umiejętności pozytywnego i jednocześnie krytycznego (racjonalnego) myślenia o sobie i otoczeniu. Udział w zajęciach rozwija także u uczniów umiejętności adekwatnego do kompetencji, wiedzy i postaw postrzegania siebie w otoczeniu innych, docenianiu siebie i umiejętności doceniania innych w oparciu o rzeczywisty wkład (kompetencje, wysiłek) i realne skutki podejmowanych działań (wpływ i szlachetność).

Wzrost kompetencji nauczycieli realizatorów Programu i świadomości rodziców  w zakresie sposobów wspierania uczniów.

Wartością dodaną Programu jest podnoszenie kompetencji nauczycieli oparte na na procesie uczenia się podczas warsztatów przygotowujących realizatorów Programu oraz na doświadczeniu zdobywanym podczas prowadzenia zajęć i procesów superwizyjnych zaplanowanych w procedurach szkoleniowych. W tym celu przygotowanie realizatorów polega nie tylko na zaznajamianiu z wiedzą i metodami prowadzenia zajęć, ale także na treningu kompetencji miękkich niezbędnych zarówno w realizacji scenariuszy programu, jak i w rozmowach wspierajacych, które mogą okazać się niezbędne w wyniku realizacji poszczególnych tematów, problemów oraz emocji jakie w rezultacie mogą ujawnić uczestnicy.

Zwiększenie wiedzy o zdrowiu człowieka, wpływie zachowań i podejmowanych decyzji na rozwój fizyczny i psychiczny.

Większość scenariuszy programu oraz ich konstrukcja służą utrwalaniu postaw uczestników sprzyjających podejmowaniu konstruktywnych wyborów i decyzji w oparciu o analizę korzyści i strat, rozumienie swoich potrzeb i konsekwencji działań. To strategia służąca ograniczaniu skłonności do ryzyka i wzmacnianiu refleksji pozwalającej kontrolować charakterystyczną dla wieku nastolatków impulsywność. Dodatkowo w celu stworzenia okazji do transferu kształtowanych postaw w obszarze substancji psychoaktywnych zaproponowano kilka scenariuszy wprost odwołujących się do tematyki uzależnień i decyzji prozdrowotnych. Dokonano tego na przykładach dotyczących alkoholu i procesów uzależnienia.

Wykaz tematów zajęć :

1.            Poznajemy się

2.            Co nas łączy?

3.            Tworzymy nasze zasady

4.            Rozmawiamy o naszych celach i wyzwaniach

5.            Odkrywamy nasze mocne strony

6.            Rozmawiamy o swoich obawach

7.            Współpracujemy ze sobą

8.            Jak pomagamy innym?

9.            Czym jest konflikt?

10.          Jak rozwiązujemy konflikty?

11.          Od czego zależą nasze uczucia?

12.          Za nami pierwszy rok

13.          Jak dobrze się komunikować? – cz.1

14.          Jak dobrze się komunikować? – cz. 2

15.          Czym jest złość?

16.          Jak sobie radzić ze złością?

17.          Co nam i innym robi hejt?

18.          Co robić, kiedy komuś dzieje się krzywda?

19.          My wobec zmian klimatu, przyszłości ziemi i ludzi

20.          Rozmawiamy o naszych potrzebach

21.          Co nam pomaga myśleć krytycznie?

22.          Jak weryfikować informacje?

23.          Jak pomagać w trudnych sytuacjach? – cz. 1

24.          Jak pomagać w trudnych sytuacjach? – cz. 2

25.          Ja w internecie – odbiorca czy twórca?

26.          Poszukiwanie „złotego środka” w trosce o zdrowie 

27.          Co jest dla mnie ważne? 

28.          Trudne decyzje (2 g.)

29.          W jakich sytuacjach dopada mnie stres?

30.          Jak sobie radzić ze stresem?

31.          Alkohol: fakty i mity

32.          Zabawa bez alkoholu – (world cafe) 

33.          Jak ludzie się uzależniają?

34.          Zakończenie .

Zajęcia dla rodziców

Program zawiera scenariusz zajęć dla rodziców uczniów uczestniczących w Programie. Scenariusz uwzględnia działania służące poznaniu przez rodziców wiedzy na temat specyficznych cech charakterystycznych dla nastolatków i wyzwań im towarzyszących oraz opis sposobów w jaki Program wychodzi naprzeciw tym wyzwaniom.

Jednocześnie sugeruje się podczas realizacji Programu przeprowadzanie z rodzicami wybranych scenariuszy Programu. W ten sposób zarówno uczniowie jak i rodzice mają okazję wymieniać się doświadczeniami z udziału w podobnych zajęciach.

Podręcznik dla realizatora

Podręcznik zawiera rozdziały prezentujące założenia programu, opis metod i technik stosowanych w Programie. Ważne informacje dotyczące sposobu realizacji Programu oraz szczegółowe scenariusze zajęć wraz z uwagami metodycznymi dla nauczyciela. Jak również załączniki do wykorzystania podczas realizacji zajęć. Podręcznik dostępny jest dla certyfikowanych realizatorów (osób, które przeszły proces szkoleniowy) na stronie internetowej Programu.

Wysokie standardy realizacji programu są zapewnione poprzez:

Osobami uprawnionymi do realizacji zajęć programu Projekt Lustro są nauczyciele i pracownicy merytoryczni szkół, którzy wzięli udział w pełnym cyklu szkoleniowym Programu trwającym łącznie 55 godzin dydaktycznych i składających się z :

Wymóg jakości spełniają wyłącznie warsztaty i superwizje przeprowadzone przez trenera – autora Programu. Absolwenci cyklu szkoleniowego otrzymują zaświadczenie o ukończeniu szkolenia i uzyskaniu uprawnień do realizacji Programu. Zaświadczenia wystawione przez właściciela Programu, którym jest państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Warszawie.

Na realizację programu Projekt Lustro składa się przeprowadzenie z uczniami cyklu zajęć złożonego z 34 scenariuszy zrealizowanych na przestrzeni dwóch – trzech lat.

Realizacja Programu  powinna przebiegać mniej więcej co dwa tygodnie (1 – 2 scenariusze miesięcznie, 10 – 12 zajęć w roku szkolnym). Możliwa jest intensywniejsza realizacja zajęć w krótszym okresie czasu.

Realizatorem Programu może być uprawniony realizator – absolwent cyklu szkoleniowego programu Projekt Lustro będący pracownikiem merytorycznym szkoły, w której realizowany jest program.

Dopuszczalne jest zrealizowanie mniejszej ilości zajęć niż zaplanowana  w podręczniku jednak by uznać, że program rekomendowany Projekt Lustro został w danej klasie zrealizowany, należy zrealizować przynajmniej 27 scenariuszy z uczniami oraz co najmniej jeden scenariusz z rodzicami.

Ewaluacja procesu prowadzona jest przez realizatorów przy wsparciu autorów Programu a wynikające z wyników ewaluacji procesu modyfikacje uwidaczniane są w na bieżąco w podręczniku Programu na stronie internetowej

Autorzy programu aktualizują materiały i podręcznik w oparciu o informacje zwrotne od realizatorów (formularze online z raportami z realizacji) oraz ewaluację programu.

Dla uprawnionych realizatorów Programu organizowane są cykliczne konferencje szkoleniowe, podczas których prezentowane są aktualne doświadczenia z realizacji Programu oraz prowadzone są warsztaty umiejętności wspierające realizatorów.

W latach 2019-2020 zrealizowano ograniczony pandemią pilotaż Programu w 10 szkołach ponadpodstawowych na terenie Polski. W zajęciach wzięło udział ok 250 uczniów pod opieką 10 realizatorów.

Więcej informacji nt programu Projekt Lustro znaleźć można na stronie www.mjrconsulting.pl

NODN Sophia w Starachowicach

Adres do korespondencji:

66-015 Zielona Góra

Przylep Morelowa 17

Kontakt :

Tel 601 934558

Mail : jerzy@mjrconsulting.pl