Syntetyczna informacja o programie
Nazwa programu:
ZAGRAJMY RAZEM (polska adaptacja programu Good Behaviour Game) (dawniej Gra w dobre zachowania)
- Grupa/grupy odbiorców programu
Uczniowie klas 0-3 i ich nauczyciele - Trenerzy programu – osoby uprawnione do szkolenia realizatorów
Uprawnienia do szkolenia coachów:
– Lead Coach/Lead Trainer (certyfikat American Institutes for Research)
Uprawnienia do szkolenia nauczycieli:
– Coach/Trainer – certyfikat American Institutes for Research lub PARPA (do roku 2022),KCPU (po roku 2022) - Wymagany czas trwania szkolenia przygotowującego do prowadzenia programu – dla realizatorów programu
Szkolenie coachów – 40 godzin + spotkania coachingowe w cyklu pracy z nauczycielami
Szkolenie nauczycieli – 24 godziny + spotkania coachingowe w cyklu pracy z klasą
- Osoby przygotowane do prowadzenia programu – realizatorzy programu
| Nazwa grupy | Dokument potwierdzający |
| Nauczyciele edukacji wczesnoszkolnej po przeszkoleniu Coachowie nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej po przeszkoleniu | Zaświadczenie ukończenia szkolenia prowadzonego przez uprawnionego Coacha lub Lead Coacha Certyfikat Coacha Zagrajmy Razem lub zaświadczenie ukończenia szkolenia prowadzonego przez uprawnionego Lead Coacha |
Wymagany czas trwania programu
| Dzieci/Młodzież | Rodzice/Opiekunowie | Nauczyciele/Wychowawcy |
| Minimum – 1 rok szkolny, optymalnie – cały okres edukacji wczesnoszkolnej |
Poziom rekomendacji
Program został oceniony jako spełniający standardy poziomu I
Grupa docelowa
Uczniowie klas 0-3 szkoły podstawowej, najstarsze grupy przedszkolne. Najlepiej jest zaczynać realizację programu w klasie 0 lub 1 i kontynuować w kolejnych latach. Wejście do programu jest zależne od decyzji nauczyciela.
Cele programu
Bezpośrednim celem programu jest poprawa funkcjonowania w klasie dzieci rozpoczynających edukację szkolną oraz rozwój umiejętności wychowawczych i analitycznych nauczyciela. Cele te są realizowane poprzez:
– wdrożenie modelu funkcjonowania dzieci w klasie opartego na współpracy, poszanowaniu zasad, życzliwości, rzetelnym realizowaniu zadań i promowaniu postaw pożądanych, co w efekcie daje widoczną poprawę funkcjonowania zespołu klasowego;
– eliminowanie zachowań niepożądanych (agresywnych, niezgodnych z zasadami i poleceniami nauczyciela) odbywające się w ramach regulacji grupy działającej w oparciu o przyjęte zasady;
– analizę funkcjonowania grupy i działań nauczyciela w różnych sytuacjach edukacyjnych.
Długofalowym celem Zagrajmy Razem jest ograniczenie zachowań problemowych (w tym: uzależnień) oraz poprawa funkcjonowania społecznego oraz zdrowia psychicznego dorastających i dorosłych.
Założenia
Zagrajmy Razem opiera się na:
- Teorii biegu życia/pól społecznych (life course/social field theory; Elder i in. 2003; Kellam i in., 1976) wskazuje, że rozwijamy się przez całe życie, a wiedza i umiejętności nabyte na wcześniejszych etapach, są wykorzystywane na kolejnych etapach rozwoju.
Na każdym etapie życia spotykamy ludzi, którzy spontanicznie i naturalnie nas oceniają. Przez to pomagają nam określić, jakich zachowań się od nas oczekuje, jakie zadania życiowe powinniśmy realizować i czy robimy to jak należy. Umiejętności zdobyte w określonych okolicznościach, np. w klasie szkolnej, pomagają nam odnosić sukcesy w innych okolicznościach i sytuacjach np. na kolejnych etapach edukacji, w życiu rodzinnym, miejscu pracy, itd. W szkole takimi naturalnymi osobami oceniającymi są nauczyciele i rówieśnicy, którzy pomagają uczniom określić, jakie umiejętności muszą nabyć, aby odnieść sukces w klasie i dobrze sobie też radzić w przyszłości. Dlatego w Zagrajmy Razem nauczyciele tak organizują pracę uczniów w klasie, by umacniać ich w przekonaniu, że przestrzeganie zasad obowiązujących w danym środowisku jest zachowaniem pożądanym i prowadzącym do sukcesu.
- Psychologii behawioralnej, która wskazuje, że zachowania pożądane utrwalają się poprzez bezpośrednie ich nagradzanie, natomiast zachowania niepożądane są eliminowane przez ponoszenie konsekwencji i uczenie się na błędach. Dlatego uczniowie, którzy przestrzegają zasad w szkole są w programie Zagrajmy Razem nagradzani, a ci którzy łamią zasady – nie. Treningowi przestrzegania zasad sprzyjają współzależności grupowe – kiedy wszyscy w zespole dobrze sobie radzą z przestrzeganiem zasad, wszyscy wygrywają, a gdy kilkakrotnie ktoś się wyłamuje – grupa nie otrzymuje nagrody.
- Wartości wzmocnień pozytywnych w kształtowaniu pożądanych postaw. Uczniom działającym w programie daje się prawo do błędu, który nie od razu eliminuje szansę odniesienia przez grupę sukcesu.
Opis programu
Program Zagrajmy Razem jest polską adaptacją amerykańskiego programu Good Behavior Game (GBG). Program został wybrany do adaptacji jako jeden z najbardziej skutecznych programów profilaktycznych, posiadający rekomendacje jako program oparty na dowodach naukowych wydane m.in. przez Substance Abuse and Mental Health Services Administration (SAMHSA), Center for the Study and Prevention of Violence (CSPV). Adaptacja została przygotowana we współpracy z American Institutes for Research in the Behavioral Sciences (AIR) przez Fundację Ukryte Skrzydła z Krakowa w ramach zadań zlecanych przez Państwową Agencję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Zadanie realizowane było w ramach Narodowego Programu Zdrowia na lata 2016-2020 w ramach Celu Operacyjnego nr 2 Profilaktyka i rozwiązywanie problemów związanych z używaniem substancji psychoaktywnych, uzależnieniami behawioralnymi i innymi zachowaniami ryzykownymi.
W przeciwieństwie do innych szkolnych programów profilaktycznych Zagrajmy Razem nie wprowadza nowych treści do podstawy programowej i nie wymaga dodatkowych godzin lekcyjnych. Jest to raczej strategia działania nauczyciela – zarządzania przez niego zachowaniem klasy i nauką uczniów. Poprzez Grę nauczyciel kształtuje zachowania i postawy uczniów. Grę najlepiej jest wprowadzać od I klasy szkoły podstawowej, ale może być ona realizowana również w kolejnych latach edukacji wczesnoszkolnej.
Gra jest oparta na czterech kluczowych elementach:
- Zasady klasowe
- Praca w zespołach
- Monitorowanie
- Wzmocnienia pozytywne
W trakcie Gry zespoły wykonują zadania, które, tak czy inaczej, nauczyciel musi zrealizować w trakcie zajęć szkolnych, np. śpiewanie piosenki, kaligrafia konkretnej literki, kolorowanie, rozwiązywanie zadań matematycznych itp. Każdy nauczyciel ma możliwość wyboru momentu prowadzenia Gry, zadań do realizacji w jej trakcie, czasu trwania itp. Program Zagrajmy Razem można również przeprowadzać w sytuacjach pozalekcyjnych – podczas przerwy, przejścia do szatni, wycieczki czy na stołówce.
Istotnym elementem Zagrajmy Razem jest dodatkowo wsparcie, jakie nauczyciel otrzymuje od coacha, z którym współpracuje w czasie realizacji programu. Dotyczy to zarówno obserwacji działań nauczyciela w klasie, jak i analizy zachowań uczniów.
Standardy realizacji
Standardy realizacji
Realizatorami programu w klasach są nauczyciele edukacji wczesnoszkolnej, którzy:
- Odbyli 16-godzinne szkolenie podstawowe obejmujące:
definicję, kluczowe elementy, narzędzia analityczne Gry
wdrażanie i prowadzenie Gry w klasie
zrozumienie i wykorzystanie roli narzędzi analitycznych
harmonogram wprowadzania Gry w klasie - Odbyli 8-godzinne szkolenie uzupełniające (po pierwszym cyklu realizacji programu w klasie) obejmujące:
analizę sukcesów i wyzwań pierwszego cyklu realizacji programu
wspólne rozwiązywanie problemów
cel wprowadzania gier ukrytych
krótkie wprowadzenie do zagadnienia coachingu - W ciągu całego roku szkolnego systematycznie uczestniczyli w spotkaniach coachingowych i monitorowali swoje działania w ramach programu.
- Otrzymali certyfikat realizatora Programu Zagrajmy Razem.
Wsparcie coachingowe
Nauczyciele są przygotowywani do realizacji programu w klasach i wspierani w jego trakcie przez certyfikowanych coachów szkolonych przez Lead Coachów/Lead Trenerów (certyfikowanych przez American Institutes for Research in the Behavioral Sciences).
Monitorowanie i ewaluacja
Nauczyciele systematycznie rejestrują i analizują wyniki gier. Wspierani przez przydzielonych im coachów udoskonalają swój warsztat nauczycielski omawiając z coachem wnioski z obserwacji zajęć i wyniki z gier.
Coachowie
Szkolenie coachów obejmuje 48 godzin zajęć warsztatowych i trwające przez rok spotkania coachingowe z Lead Coachem/Lead Trenerem. Coachowie, po uzyskaniu pozytywnej rekomendacji przez prowadzącego ich Lead Coacha, otrzymują certyfikat od realizatora Programu Zagrajmy Razem.
Informowanie o programie Zagrajmy Razem
Informacja o programie Zagrajmy Razem przekazywana jest wszystkim nauczycielom ze szkół biorących udział w projekcie oraz rodzicom.
Ewaluacja
Immanentnym elementem programu Zagrajmy Razem jest jego ewaluacja, która pozwala oceniać jego skuteczność i udoskonalać go.
Dowody jakości programu
Opisana poniżej ewaluacja została przeprowadzona w ramach trzyletniego projektu adaptacji Good Behavior Game do polskich szkół (realizowanego w latach 2017-2019). Celem badań był nie tylko opis prowadzonych działań ale również pogłębiona analiza mocnych i słabych stron programu i opinii realizatorów.
95% nauczycieli oceniło szkolenie jako użyteczne lub bardzo użyteczne pod kątem wdrażania Zagrajmy Razem w przyszłości a 77% po szkoleniu czuło się kompetentnymi lub bardzo kompetentnymi do wdrażania programu. Wszystkie nauczycielki przeszkolone do realizacji programu (n=150) podjęły jego realizację. W ciągu jednego roku realizacji Gry wzrosło u nich przekonanie, że potrafią dobrze realizować program i kreować dobre zachowania uczniów.
Zdaniem coachów mocne strony programu to solidne podstawy teoretyczne, uniwersalność, przydatność w pracy z klasą, skuteczność oraz to, że dzieci go lubią i chętnie uczestniczą w grach. Podstawowa trudność związana z realizacją programu to obciążenia czasowe.
Więcej informacji na temat programu
Kocoń-Rychter K., Ferdyn E., Kwatera A., Okulicz-Kozaryn K. Good Behavior Game – alternatywa dla tradycyjnych metod zarządzania klasą. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Humanitas. Pedagogika. – 2019, nr 16, s. 165-177.
Kocoń-Rychter K. Sprawozdanie z ewaluacji programu Good Behavior Game. Niepublikowany raport dostępny w PARPA, Warszawa, 2019.
Katarzyna Okulicz-Kozaryn, Katarzyna Kocoń-Rychter: Good Behavior Game w realiach polskiej szkoły. Serwis Informacyjny UZALEŻNIENIA nr 92 (4/2020), 6-12.
Dane kontaktowe
Szkolenia dla realizatorów i coachów oraz realizację programu będą prowadzić w Polsce podmioty, które otrzymają licencję od Krajowego Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom (KCPU).
od 31.03.2025 licencję posiada
Stowarzyszenie GraMY z siedzibą w Warszawie
ul. Włodarzewska 57c/15, 02-384 Warszawa
tel. 663272763
e-mail: gramyod2020@gmail.com
Kontakt w sprawie licencji:
Krajowe Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom
Al. Jerozolimskie 155,
02-326 Warszawa
Osoba do kontaktu: Robert Frączek
Tel. 222506348; e-mail robert.fraczek@kcpu.gov.pl